JEHOWAH jest jedynym Stwórcą niebios i ziemi - księga Izajasza 44 : 24

אָנֹכִ֤י   יְהֹוָה֙   עֹ֣שֶׂה    כֹּ֔ל   נֹטֶ֤ה    שָׁמַ֙יִם֙    לְבַדִּ֔י   רֹקַ֥ע  הָאָ֖רֶץ    מֵי  אִתִּֽי 

Jam JEHOWAH który uczynił wszystko, który rozpostarł niebiosa sam, który ugruntował ziemię, kto ze mną był wtedy ?  - Izajasz 44:24. 

Werset ten świadczy o tym, że JEHOWAH  jest jedynym Stwórcą niebios i ziemi i że On sam rozpostarł niebiosa i ugruntował ziemię. Podobną myśl spotkać można w Hioba 9:8. Napisano tam m. in. נֹטֶה שָׁמַיִם לְבַדּוֹ - On sam rozpościera niebiosa.

Wszystkie istoty żyjące zostały stworzone według swojego rodzaju - Genesis 1:21, 24. Nie było więc przeobrażania się jednego rodzaju w drugi - jak to sugeruje ewolucjonizm. Człowiek został bezpośrednio stworzony przez Boga - (Genesis 1:27;  2:7). Potwierdza to Mesjasz - Ewangelia Mateusza 19:4.

Niekiedy niedouczeni ludzie wysuwają tezę, że Bóg określony po hebrajsku słowem Elohim mówiący o stworzeniu ludzi (Genesis 1:26) to w gruncie rzeczy Bogowie, gdyż jest to liczba mnoga. Ale 5 Mojżeszowa 6:4 wyraźnie mówi,  że Elohim jest eִhad - co znaczy po hebrajsku jeden, pojedynczy. Podane jest w tym wersecie Imię Święte - JEHOWAH, którym jest nazwany Elohim czyli Bóg. W tym jak i w innych miejscach tekstu hebrajskiego użyto pluralis majestatis (łac. maiestatis) - czyli t.zw. liczby mnogiej  majestatu. Użycie liczby mnogiej zamiast pojedynczej miało  na celu podkreślenie godności, dostojeństwa Boga. Stosowano to również w odniesieniu do władcy oraz przez władców w odniesieniu do siebie. W Piśmie Świętym nie ma politeizmu. Przetłumaczenie więc słowa Elohim  na  Bogowie  w Genesis 1:27 jest błędem.

Błąd ten łatwo można zdemaskować odwołując się do komentarza Mesjasza  jaki zanotowano w języku greckim w Ewangelii Mateusza 19:4-6. Powołanie do istnienia pierwszej pary ludzkiej zostało tam opisane jako dzieło Stwórcy - gr. ὁ Kτίσας  (ho Ktisas - w liczbie pojedynczej). Zostali powołani do wspólnego życia i jedności przez Boga - gr. ὁ Θεὸς (ho Theos - w liczbie pojedynczej). A więc w języku greckim nie użyto w tych miejscach słowa Bogowie, co z pewnością by się stało, gdyby to Bogowie stwarzali pierwszą parę ludzką. 

Inny jeszcze błędny pogląd polega na sugerowaniu, że użyte Imię Boże wraz z tytułem Elohim w liczbie mnogiej np. w Genesis 2:7 świadczy o istnieniu trójcy. Ale taki pogląd jest również całkowicie błędny. 

Po pierwsze gdyby rozpatrywać samo słowo Elohim jako rzeczownik w liczbie mnogiej, to niby dlaczego miałoby ono oznaczać liczbę trzy a nie np. cztery lub nawet tysiąc i więcej ?  Nic na to nie wskazuje !  A po drugie - gdyby słowo Elohim w tym tekście biblijnym implikowało trzy osoby jak chcieliby to widzieć propagatorzy trynitaryzmu, to wówczas należałoby powiedzieć, że Mojżesz też był trójcą osób, gdyż nazwany jest  Elohim  w księdze Wyjścia 7:1. Zwolennicy trynitaryzmu lubią powoływać się na Psalm 45:7 odnosząc te słowa do Chrystusa i błędnie sugerując, że jest on w tym miejscu nazwany Bogiem, co ma cytować list do Hebrajczyków 1:8. Ale idąc ich tokiem myślenia dochodzi się do paradoksu, gdyż w Psalmie 45:7 użyto słowa  Elohim - a to przy takim sposobie rozumowania wskazywałoby, że Chrystus był więcej niż jedną osobą, tym bardziej, że Bóg powiedział do niego słowa  zapisane w Hebr. 1:8. Taki pogląd byłby zatem całkowitym nieporozumieniem i niedorzecznością.

Podobnie błędem jest doszukiwania się wielości Stwórców w księdze Koheleta 12:1, gdzie napisano m.in.: וּזְכֹר֙ אֶת־בּ֣וֹרְאֶ֔יךָ בִּימֵ֖י בְּחֽוּרֹתֶ֑יךָ (ūzəḵōr ’eṯ-Bōr’eḵā  bîmê bəḥūrōṯeḵā) i gdzie בּ֣וֹרְאֶ֔יךָ użyte jest w liczbie mnogiej. Jest to ewidentny przykład pluralis maiestatis. Powinno się więc to przetłumaczyć: Pamiętaj o swoim Stwórcy w swych dniach młodzieńczych... Tak też to rozumieli tłumacze Septuaginty (LXX), którzy w języku greckim oddali to słowo poprzez Kτίσαντός w liczbie pojedynczej. Nie inaczej rozumiał to Mesjasz, który w swej wypowiedzi zapisanej w Ewangelii według Mateusza 19:4 i Marka 10:6 używa liczby pojedynczej. W Mateusza 19:4 np. w Kodeksie Watykańskim jest użyte słowo ὁ Κτίσας (ho Ktisas) - Stwórca, a w Marka 10:6 np. w Stephanus Textus Receptus - ὁ θεός (ho Theos) - Bóg. Nie ma więc żadnych podstaw biblijnych, by traktować to inaczej.

Czy w takim razie słowa Boga נַֽעֲשֶׂ֥ה אָדָ֛ם בְּצַלְמֵ֖נוּ כִּדְמוּתֵ֑נוּ  (na‘ăseh ’āḏām bəcalmênū kiḏmūṯênū) - uczyńmy człowieka na obraz nasz, na podobieństwo nasze…(Genesis 1:26) świadczą o pośrednictwie aniołów w dziele stworzenia ?
Nic takiego nie wynika z tekstu hebrajskiego, ale nie jest wykluczony pewien udział niebiańskich istot w dziele stwarzania ludzi przez Boga. Kochający swe dzieci ojciec chcąc aby odczuwały one radość przy jakimś jego dziele twórczym może je zachęcać do pewnego rodzaju uczestnictwa czy pomocy. Tym bardziej mógł to uczynić dobry Ojciec Niebiański (Hiob 38:4-7), ale tego typu pomaganie o ile zaszło nie ma nic wspólnego z współ-stwarzaniem lub pośrednictwem w stwarzaniu. W każdym razie wyprowadzanie takiego wniosku na podstawie Genesis 1:26 jest wykraczaniem ponad to co napisane (5 Moj. 13:1; 1Kor. 4:6; Przyp. 30:5-6). Już bowiem kolejny werset Genesis 1:27 jasno wyjaśnia: I stworzył Bóg człowieka ma obraz swój, na obraz Boga stworzył go, mężczyzną i kobietą stworzył ich.- וַיִּבְרָ֨א אֱלֹהִ֤ים ׀ אֶת־הָֽאָדָם֙ בְּצַלְמֹ֔ו בְּצֶ֥לֶם אֱלֹהִ֖ים בָּרָ֣א אֹתֹ֑ו זָכָ֥ר וּנְקֵבָ֖ה בָּרָ֥א אֹתָֽם

co Septuaginta (LXX) oddaje -  καὶ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾽ εἰκόνα θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν· ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς. Słowo Elohim Septuaginta oddaje przez ὁ θεὸς czyli Bóg w liczbie pojedynczej i w dodatku czasownik ποιέω - czynić (zamiast stwarzać  - κτίζω) oddaje w liczbie pojedynczej. Gdyby więc opierać się tylko na tekście greckim Septuaginty (LXX), to nie ma żadnego powodu, by przyjmować nawet jakiekolwiek uczestnictwo innej lub innych istot niebiańskich w dziele kształtowania stworzonego świata. Tekst hebrajski jest daleko bardziej precyzyjny.

Stwórca jest tylko jeden, na co wskazuje Jego Imię JEHOWAH, ze względu na to, że odnosi się wyłącznie do Niebiańskiego Ojca (Iz.44:24; Hiob 9:8; Iz.42:5; Dz.Ap.17:24-25).  W wizji danej apostołowi Janowi opisanej w księdze Apokalipsy 4:1-11, Bogu jako Stworzycielowi oddawany jest pokłon. W wersecie 4:8 opisane jest jak cherubini oddają cześć Tronującemu Bogu wołając: Qāḏōsz, Qāḏōsz, Qāḏōsz - YEHOVAH Cəḇā’ōṯ, ’ăszer hayah, vehoveh, veyaḇō.

קָדוֹֹֹשׁ קָדוֹֹֹשׁ קָדוֹֹֹשׁ יְהֹוָה אֱלֹהִים צְבָאוֹת אֲשֶׁר הָיָה וְהוֶֹה וְיָבוֹא

co znaczy: Święty, Święty, Święty JEHOWAH - Bóg Zastępów, który był, jest i przybędzie. (por. Iz. 6:3).

Czy jednak opis mądrości w księdze Przypowieści nie świadczy o jakiejś niebiańskiej istocie, która była mistrzowskim wykonawcą i pośrednikiem w dziele stworzenia ? Do takiego wniosku doszli niektórzy chrześcijanie pochodzenia greckiego, którzy mogli się znaleźć w orbicie oddziaływania poglądów Filona Aleksandryjskiego będącego z kolei pod wyraźnym wpływem filozofii platońskiej. Dokładna analiza jego poglądów ujawnia sugestie, które oddziaływały w środowisku aleksandryjskim zarówno żydowskim jak i apologetów chrześcijańskich. Sugestie te były zupełnie obce Żydom w Judei, dlatego odnosili się oni z nieufnością do środowiska aleksandryjskiego i powstałych tam kopii Septuaginty, która w wielu miejscach odbiegała od Tanachu czyli natchnionych przez Boga Pism Hebrajskich.

Jeśli więc ktoś opiera się na kopiach Septuaginty, Przypowieści 8:22-31, to może dojść do wniosku, że jest tam opis nie personifikacji mądrości Bożej w przeciwieństwie do głupoty (Przyp. 9:12-18), która została opisana jako אִשָּׁה  (Iszsza’) czyli Pani, lecz że jest tam opis rzeczywistej istoty niebiańskiej. Werset 22 mówi bowiem  Κύριος ἔκτισέν με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ tzn. Pan stworzył mnie początkiem swoich dróg dla swoich dzieł. Również wersety 30 i 31 sugerują realną osobę: ἤμην παρ᾽ αὐτῷ ἁρμόζουσα· ἐγὼ ἤμην ᾗ προσέχαιρεν, καθ᾽ ἡμέραν δὲ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ ὅτε ἐνευφραίνετο τὴν οἰκουμένην συντελέσας καὶ εὐφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων  - co znaczy: Ja byłam złączoną z Nim, którą radował się każdego dnia, rozweselając [Go] przez cały czas, gdy weselił się z ukończenia świata do zamieszkania i weselił się wśród synów ludzkich. Ale test hebrajski był odczytywany w Judei zupełnie inaczej. 

Otóż, zacznijmy od tego, że czasownik קָנָה (qanah) zastosowany w Księdze Przypowieści 8:22 znaczy przede wszystkim nabyć, kupić, posiadać. Oczywiste jest bowiem, że Bóg zawsze posiadał mądrość.  Stworzenie mądrości byłoby nielogiczne, bo mądrości nie można przecież stworzyć. Poza tym użytoby innego czasownika, a mianowicie בָּרָא (bara'), które oznacza powołanie czegoś do istnienia, lub עָשָׂה (asa'), które znaczy tyle co - uczynić, zrobić. I choć czasownik bara' nie występuje w biblijnej Księdze Przypowieści, to z kolei czasownik asa' występuje w niej wiele razy. Jednak  w odniesieniu do mądrości nie użyto określenia, że Bóg uczynił mądrość. Byłoby to bowiem tak samo nielogiczne. Zatem werset Przypowieści  8:22 wskazuje w sposób logiczny, że Bóg posiadał mądrość od początku drogi swojej, przed dziełami swymi od dawna. Werset 23 mówi zaś, że mądrość była ustanowiona przed wiekami, od początku, od początków ziemi, bowiem czasownik √ קנה nie tylko znaczy stworzyć. Podstawowe znaczenie to nabyć, kupić, posiadać. Takie znaczenie podają Leksykony hebrajskie. 

Stąd ortodoksyjne tłumaczenia żydowskie czasownik  קָ֭נָנִי - qānānî (od √ קנה) z Księgi Przypowieści 8:22 oddają poprzez czasownik - posiadał mnie. Również liczące się nieżydowskie przekłady Biblii np.:  King James Version, Darby’ego czy Younga w taki sam sposób tłumaczą קָ֭נָנִי - qānānî.

Kolejne wersety księgi Przypowieści 8:24-31 w tłumaczeniu Septuaginty są konsekwencją odczytania קָ֭נָנִי - qānānî jako ἔκτισέν με z pominięciem kontekstu, a więc Przypowieści 8:12, a zwłaszcza Przypowieści 9:12-18. Przy uwzględnieniu tego kontekstu nie jest możliwe tłumaczenie takie jakie podaje Septuaginta. Przeanalizujmy zatem  Przypowieści 8:24-31  - καὶ πρὸ τοῦ τὰς ἀβύσσους ποιῆσαι, πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι, πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με. Κύριος ἐποίησεν χώρας καὶ ἀοικήτους καὶ ἄκρα οἰκούμενα τῆς ὑπ᾽ οὐρανῶν.ἡνίκα ἡτοίμαζεν τὸν οὐρανόν, συνπαρήμην αὐτῷ, καὶ ὅτε ἀφώριζεν τὸν ἑαυτοῦ θρόνον ἐπ᾽ ἀνέμων· καὶ ὡς ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ ἄνω νέφη, καὶ ὡς ἀσφαλεῖς ἐτίθει πηγὰς τῆς ὑπ᾽ οὐρανόν, καὶ ὡς ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ θεμέλια τῆς γῆς, ἤμην παρ᾽ αὐτῷ ἁρμόζουσα· ἐγὼ ἤμην ᾗ προσέχαιρεν, καθ᾽ ἡμέραν δὲ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ, ὅτε ἐνευφραίνετο τὴν οἰκουμένην συντελέσας, καὶ εὐφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων czyli:

24. καὶ πρὸ τοῦ τὰς ἀβύσσους ποιῆσαι - i zanim przepaści powstały

πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων - zanim wytrysnęły źródła wód

25. πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι - przed usadowieniem gór

πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με - przed wszystkimi pagórkami zrodził mnie [γεννᾷ με- od γεννάω - tłumaczenie hebr. חוֹלָֽלְתִּי od √ חוּל - dosł. kręcić się, wirować, tańczyć , (fig.wydać [na świat] - por. 5Moj.32:18)]

26. Κύριος ἐποίησεν χώρας καὶ ἀοικήτους καὶ ἄκρα οἰκούμενα τῆς ὑπ᾽ οὐρανῶν. - Pan uczynił lądy i niezamieszkałe miejsca i krańce zamieszkałego świata pod niebem

27. ἡνίκα ἡτοίμαζεν τὸν οὐρανόν, συνπαρήμην αὐτῷ, καὶ ὅτε ἀφώριζεν τὸν ἑαυτοῦ θρόνον ἐπ᾽ ἀνέμων· - gdy przygotowywał niebiosa, byłam obecna z nim [συμπαρήμην od συμπάρειμι = συμ+πάρειμι] i gdy wyznaczał swój tron na wichrach (albo oddzielił swój tron nad wichrami)

28. καὶ ὡς ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ ἄνω νέφη, καὶ ὡς ἀσφαλεῖς ἐτίθει πηγὰς τῆς ὑπ᾽ οὐρανόν - i gdy utwierdził chmury w górze; i gdy zabezpieczył źródła pod niebem

29. καὶ ὡς ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ θεμέλια τῆς γῆς - i gdy umocnił fundamenty ziemi

30. ἤμην παρ᾽ αὐτῷ ἁρμόζουσα· ἐγὼ ἤμην ᾗ προσέχαιρεν καθ᾽ ἡμέραν δὲ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ - byłam przy nim, ja byłam z Nim złączona w tym co radowało Go każdego dnia i przez cały czas weseliłam się przed Nim

31. ὅτε ἐνευφραίνετο τὴν οἰκουμένην συντελέσας, καὶ εὐφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων - gdy cieszył się z ukończenia świata do zamieszkania i cieszył się wśród synów ludzkich

Jeśli ktoś sugerując się tłumaczeniem Septuaginty (LXX) widzi w mądrości Bożej realną osobę, to wówczas we fragmencie Przypowieści 8:25-31 będzie doszukiwał się dalszego potwierdzenia takiego punktu widzenia zwłaszcza, że w wersecie 25 mądrość mówi o sobie  - πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι, πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με - przed usadowieniem gór, przed wszystkimi pagórkami zrodził mnie [γεννᾷ με- od czasownika γεννάω]. Jednak można zauważyć, że tłumacze Septuaginty pomimo „wydzielenia” spersonifikowanej mądrości z Boga poprzez akt stworzenia - zrodzenia, najwyraźniej nie chcą w swym tłumaczeniu dalszych wersetów przypisać jej jakiejś samodzielnej lub pośredniczącej roli twórczej w stwarzaniu świata. Rola Mądrości sprowadza się do cieszenia Stwórcy swą obecnością i uczestniczenia poprzez towarzyszenie Mu w Jego radości z dzieła stworzenia. Stąd i weselenie się przed Nim Mądrości. Mądrość jest złączona z Bogiem, ale może dlatego, aby nie kojarzono jej błędnie z małżonką Stwórcy (co widać w bałwochwalczych kultach kananejskich Baala i Baalat), w wersecie 22 jest napisane, że została stworzona, a w wersecie 26, że została zrodzona. To zaś budzi uzasadnione wątpliwości jak rozumieć  ów cały fragment. Dzięki jednak porównaniu z tekstem hebrajskim znikają niejasności widoczne w tekście greckim. Dokładna analiza tekstu greckiego ujawnia, że tłumacze  Septuaginty nie sugerowali, by Mądrość była osobowym Pośrednikiem w stwarzaniu wszechświata. 

Co w takim razie pokazuje analiza tekstu hebrajskiego ? 

8:22 יְֽהוָ֗ה קָ֖נָנִי רֵאשִׁ֣ית דַּרְכּ֑וֹ קֶ֖דֶם מִפְעָלָ֣יו מֵאָֽז  - YEHOVAH qānānî rêszîṯ darkō qeḏem mip̄‘ālāw mê’āz  - Jehowah posiadał mnie na początku swojej drogi, przed swymi dziełami dawnymi

8:23 מֵעוֹלָם נִסַּ֥כְתִּי מֵרֹ֗אשׁ מִקַּדְמֵי־אָֽרֶץ - mê‘ōlām nissaḵtî mêrōsz miqqaḏmê-’ārec - od wieków jestem ustanowiona od początku, od zaczątków ziemi

8:24 בְּאֵין־תְּהֹמ֥וֹת חוֹלָ֑לְתִּי בְּאֵ֥ין מַ֜עְיָנ֗וֹת נִכְבַּדֵּי־מָֽיִם - bə’ên-təhōmōṯ  ḥōlālətî bə’ên ma‘yānōṯ niḵbaddê-māyim  - gdy nie było otchłani zostałam roztańczona [lub: wprawiona w ruch, w wirowanie], gdy nie było źródeł obfitujących w wodę

8:25 בְּטֶ֣רֶם הָרִ֣ים הָטְבָּ֑עוּ לִפְנֵ֖י גְבָע֣וֹת חוֹלָֽלְתִּי - bəṭerem hārîm hāṭəbā‘ū lip̄nê ḡəḇā‘ōṯ ḥōlālətî - zanim góry zostały osadzone, przed wzgórzami zostałam roztańczona [lub: wprawiona w ruch, w wirowanie]

8:26 עַד־לֹ֣א עָ֖שָׂה אֶ֣רֶץ וְחוּצ֑וֹת וְ֜רֹ֗אשׁ עַפְר֥וֹת תֵּבֵֽל - ‘aḏ-lō ‘āsāh ’erec wəḥūcōṯ wərōsz ‘āp̄ərōṯ têḇêl - gdy jeszcze nie uczynił ziemi i równin i pierwotnego pyłu zamieszkałego świata

8:27 בַּהֲכִינ֣וֹ שָׁ֖מַיִם שָׁ֣ם אָ֑נִי בְּח֥וּקוֹ ח֜֗וּג עַל־פְּנֵ֥י תְהֽוֹם - bahăḵînō szamayim szām ’ānî bəḥūqō ḥūḡ ‘al-pənê ṯəhōm -gdy przygotowywał niebiosa tam ja [byłam], gdy ustanawiał krąg nad powierzchnią otchłani

8:28 בְּאַמְּצ֣וֹ שְׁחָקִ֣ים מִמָּ֑עַל בַּ֜עֲז֗וֹז עִינ֥וֹת תְּהֽוֹם - bə’amməcō szəḥāqîm mimmā‘al ba‘ăzōz ‘înōṯ təhōm - gdy utwierdzał on obłoki w górze, gdy umacniał źródła praoceanu

8:29 בְּשֹ֘וּמ֤וֹ לַיָּ֨ם חֻקּ֗וֹ וּ֖מַיִם לֹ֣א יַֽעַבְרוּ־פִ֑יו בְּ֜חוּק֗וֹ מ֣וֹסְדֵי אָֽרֶץ  - bəsūmō layyām ḥuqqō ūmayim lō ya‘aḇrū-p̄îw bəḥūqō mōsḏê ’ārec - gdy wyznaczał  morzu granice [jego], by wody nie przekroczyły brzegów swoich, gdy wykuwał  fundamenty ziemi

8:30 וָֽאֶהְיֶ֥ה אֶצְל֗וֹ אָ֫מ֥וֹן וָֽאֶהְיֶ֣ה שַׁ֖עֲשֻׁעִים י֤וֹם י֑וֹם מְשַׂחֶ֖קֶת לְפָנָ֣יו בְּכָל־עֵֽת - wā’ehyeh ’eclō ’āmōn wā’ehyeh ‘ăszu‘îm yōm; yōm məsaḥeqeṯ ləp̄ānāw bəḵāl ‘êṯ - I byłam przy Nim mistrzynią i byłam zachwytem [Jego] dzień po dniu, weseląc się  przed Nim przez cały czas

8:31 מְשַׂחֶקֶת בְּתֵבֵ֣ל אַרְצ֑וֹ וְ֜שַׁעֲשֻׁעַ֗י אֶת־בְּנֵ֥י אָדָֽם - məsaḥeqeṯ bəṯêḇêl ’arcō wəsza‘ăszu‘ay ’eṯ-bənê ’āḏām - weseląc się na Jego ziemi do zamieszkania i zachwycałam się synami ludzkimi

Gdy pominie się cały kontekst opisu w języku hebrajskim, to wówczas można dostrzegać tylko mistrzynię אָ֫מ֥וֹן (’āmōn) wykonującą dzieło Boga (Przyp.8:30). Przy uwzględnieniu natomiast kontekstu, a zwłaszcza przeciwstawnej względem Mądrości - Pani Głupoty opisanej w 9:13-18 oraz Przypowieści 8:12, gdzie opisano Mądrość חָ֭כְמָה (ḥokma’) zamieszkującą razem z עָרְמָ֑ה (orma’) Roztropnością - widać jedynie bardzo plastyczny opis przymiotów wyjaśnianych poprzez typową dla hebrajskiego stylu metodę  personifikacji przybliżającą zrozumienie spraw duchowych. Nie jest to jednak personifikacja nadająca realne istnienie opisywanym przymiotom. Głupota jako przeciwieństwo Mądrości nie jest aniołem i podobnie Roztropność zamieszkująca razem z Mądrością. Jeśli Mądrość byłaby aniołem lub archaniołem  - to kim byłaby wtedy Roztropność ? czy Bratem - Bliźniakiem ? Niestety tego typu pytań uniknąć nie można,  o ile ktoś rzetelnie podchodzi do egzegezy tekstu. 

Z tego punktu widzenia wersety Przyp. 8:24-25 mówiące w popularnych tłumaczeniach o zrodzeniu mądrości חוֹלָ֑לְתִּי [ḥolaleti] od czasownika חוּל [ḥul] lub חִיל [ḥil] również niekoniecznie trzeba tłumaczyć w taki sposób, gdyż podstawowe znaczenia tego czasownika to - wirować, tańczyć, wić się. [por. Strong's Concordance, hasło 2342 chul]. 
A jeśli już tłumaczyć poprzez czasownik rodzić, wydać [na świat], powić, to  taki akt zazwyczaj związany jest z bólami porodowymi. I tak właśnie bywa tłumaczona forma  תָּחִ֖יל [tāḥîl] od czasownika חוּל [ḥul]  - poczuć bóle w Iz. 26:17-18; Mich. 4:10. Bóle te przypisuje się rownież np. w 5Moj.32:18, choć z samego czasownika חוּל [ḥul]  bóle nie wynikają. Nawet, gdy dzięki ingerencji Bożej ów poród - jakkolwiek by to rozumieć - odbywa się bezboleśnie (Iz.66:8), to zazwyczaj, gdy występuje czasownik חוּל [ḥul], zestawia się go z bólami. Jednak w przypadku mądrości Bożej nigdzie nie ma czegoś takiego jak ból, co daje podstawę do innego tłumaczenia tego czasownika. W dodatku Bóg w gruncie rzeczy niczego nie rodzi w bólach. On się nie męczy (Iz. 40:28), a tym bardziej nie podlega żadnemu cierpieniu. Stąd też czasownik חוּל [ḥul]  w Przyp. 8:24-25 przy opisie mądrości Bożej niekoniecznie musi oznaczać rodzenie, gdyż podstawowe znaczenie tego czasownika  związane jest  z wirowaniem, tańczeniem, wiciem się. I takie znaczenie ma w Oz.11:6 i Sędz. 21:21. 

Jeśli więc uwzględni się hebrajski sposób opisywania i hebrajskie podstawowe znaczenia kontrowersyjnych słów, to na podstawie samego tekstu hebrajskiego Przypowieści 8:22-31 byłoby czymś bardzo ryzykownym wyprowadzenie wniosku o pośrednictwie kogokolwiek w dziele stworzenia wszechświata. Tak więc w Hebrajskich Pismach natchnionych przez Boga nie ma żadnych innych opisów wskazujących na pośredniczenie kogokolwiek w dziele stworzenia. Stąd też żaden apostoł Mesjasza nie mógł twierdzić niczego innego. Gdyby było inaczej, to w takim razie apostoł Paweł broniący się przed Agryppą zaprzeczałby samemu sobie. To przecież  apostoł wyraźnie oświadczył: ponieważ jednak opieka Boża czuwała nade mną aż do dnia dzisiejszego, ostałem się, dając świadectwo małym i wielkim, nie mówiąc nic ponad to, co powiedzieli prorocy i Mojżesz, że się stanie (Dz.Ap.26:22).

A jeśli tak, to może warto to uwzględnić przy badaniu takich tekstów jak: Hebrajczyków 1:1-3,10; 1Koryntian 8:6; Kolosan 1:15-16. Warto to również wziąć pod uwagę przy tłumaczeniu Prologu Jana 1:1-3, 10, gdyż popularne tłumaczenia nie pasują do hebrajskiego sposobu rozumienia powstania świata, który bardzo się różnił od helleńskiego opisu i terminologii przemycającej z sobą różne pogańskie sugestie. Dla Hebrajczyków była zupełnie obca koncepcja Mesjasza preegzystującego w niebie przed swoim narodzeniem.

Pomimo tych oczywistych faktów biblijnych wielu ludzi uwierzyło w kłamstwa teorii ewolucji. Aby je zdemaskować warto się im bliżej przyjrzeć.